Constructieve balken
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Constructieve balken zijn horizontale of schuine bouwdelen die als drager dienen en belastingen overbrengen naar andere dragende elementen, zoals muren of kolommen.
Omschrijving
Een balk is een essentieel constructie-element in de bouwkunde dat primair bedoeld is om verticale belastingen op te vangen en af te dragen. De lengte van een balk is meestal vele malen groter dan de breedte en hoogte van de doorsnede. Ze spelen een cruciale rol bij het overspannen van ruimtes en het ondersteunen van vloeren, daken en andere bovenliggende constructies. Zonder goed ontworpen en geplaatste balken zou de stabiliteit en stevigheid van een bouwwerk niet gewaarborgd zijn, wat kan leiden tot verzakkingen of in het ergste geval bezwijken van de constructie.
Materialen
Constructieve balken worden vervaardigd uit diverse materialen, afhankelijk van de constructieve eisen, benodigde draagkracht en esthetische wensen. De meest voorkomende materialen zijn hout, staal en beton. Houten balken worden traditioneel veel gebruikt, met name in de woningbouw, vanwege hun relatief lichte gewicht en eenvoudige bewerkbaarheid. Stalen balken, vaak herkenbaar aan profielen zoals IPE, HEA en HEB, hebben een hoog draagvermogen en worden veel toegepast in grotere constructies en bij het maken van grote overspanningen. Betonnen balken, zowel ongewapend, gewapend als voorgespannen, bieden hoge draagkracht, duurzaamheid en brandwerendheid en kunnen in vrijwel elke vorm worden gestort of geprefabriceerd. Ook composietmaterialen kunnen worden ingezet voor constructieve balken.
Soorten en toepassingen
Er zijn verschillende typen constructieve balken, vaak aangeduid op basis van hun vorm, materiaal of specifieke toepassing. Voorbeelden zijn massieve balken, liggers (een bredere term die ook samengestelde profielen omvat), en specifieke profielen zoals T- of I-profielen. In de houtbouw kent men benamingen als moerbalken, kinderbalken, gordingen en spanten, die elk een specifieke plaats en functie in de constructie hebben. Stalen balken komen voor in diverse profielen zoals H-, I-, U- en L-profielen, waarbij H- en I-profielen (HEA, HEB, IPE) veelvuldig als dragende balken worden gebruikt. Betonnen balken kunnen variëren van eenvoudige rechthoekige doorsneden tot meer complexe vormen zoals T-liggers. Constructieve balken worden breed toegepast in de bouw, onder meer voor het ondersteunen van vloeren en daken in woningen, als dragers in bruggen en in de staalconstructies van bijvoorbeeld industriële gebouwen. Ze zijn ook essentieel bij renovaties, bijvoorbeeld bij het verwijderen van dragende muren. Een onderslagbalk is een specifieke ligger die wordt gebruikt om andere balken te ondersteunen, met name bij grotere overspanningen.
Vergelijkbare termen
Dragende balken
Gebruikte bronnen: